Opleidingsmateriaal elektronisch stembureau

U bent aangewezen als voorzitter van een elektronisch stembureau met papieren bewijsstuk. Hier zijn de taken die u moet vervullen … 

Samen met uw secretaris komt u als eerste toe. U zorgt dat u aanwezig bent op het tijdstip zoals aangegeven in uw aanwijzingsbrief. Van zodra u aankomt, controleert u het materiaal in het stembureau. 

De tafels en stoelen moeten zodanig geplaatst worden dat de bureauleden toezicht kunnen houden op de stemhokjes en op de kiezers. De ingang, de uitgang en de ruimte waar de kiezers zich begeven, moeten vrij zijn van alle hinder. In elk stemhokje staat een stemcomputer.

De stemcomputer bestaat uit een aanraakscherm, een kaartlezer, een interne printer en een alarmbox op een zichtbare plaats voor de voorzitter van het stembureau. Eén van de stemcomputers is bovendien voorzien van een handscanner zodat kiezers de barcode op hun stembiljet kunnen controleren indien zij dit wensen. 

Op de tafel van het stembureau staat een voorzitterssysteem, waarmee u moet werken. In de meeste gevallen bestaat het systeem uit een kleine notebook waarop een kaartlezer, een muis en een elektronische stembus aangesloten zijn. In het andere geval heeft het systeem een aanraakscherm, een ingebouwde kaartlezer en een aangesloten elektronische stembus.

Controleer of u beschikt over veiligheidsetiketten voor de omslagen en twee verzegelstrips voor de stembus.

Zorg er ook voor dat u beschikt over 2 USB-sticks en de opstartcodes van het stembureau (in een verzegelde omslag), 50 chipkaarten, de datumstempel voor de oproepingen, de stempel voor de volmachten, de omslagen, de lijsten die u moet invullen na de stemming en de verschillende op te hangen wetteksten en affiches.

Laat vervolgens de getuigen van de politieke partijen binnen die een brief bij zich hebben die ondertekend werd door één van de kandidaten én door de voorzitter van het kantonhoofdbureau. Er mag slechts één getuige per lijst zijn.

Begin met de samenstelling van het bureau door de bijzitters in de volgorde af te roepen.

Afwezigen? Noteer op het juiste formulier de namen van de personen die niet zijn komen opdagen of die te laat zijn gekomen zonder geldige reden. Doe een beroep op plaatsvervangers. Als het aantal bijzitters en plaatsvervangers minder dan vijf bedraagt, duidt u één of meer aanwezige kiezers aan om de afwezigen te vervangen.

De bijzitters, de secretaris, de getuigen en uzelf kunnen nu de eed afleggen (verschijning van de zin op het scherm: “Ik zweer dat ik het geheim van de stemming zal bewaren”).

Opstarten van het elektronisch stemsysteem:

De verzegelde omslagen met de USB sticks en de opstartcodes mogen enkel geopend worden in aanwezigheid van alle bureauleden. Alle onregelmatigheden in verband met deze omslagen noteert u in het proces-verbaal. Indien de enveloppen reeds geopend waren bij ontvangst, mag u het stembureau niet openen.

Om uw voorzitterssysteem en de stemcomputers op te starten, steekt u de twee USB-sticks achter in de elektronische stembus, u start het voorzitterssysteem op en geeft de stembureaucode en het paswoord in. Volg daarna de instructies op het scherm. 

Er volgt een controle of alle randapparatuur correct is aangesloten. Daarna zal het systeem vragen om de USB-sticks uit de elektronische stembus te nemen en de stemcomputers op te starten. 

Om dit te doen, steekt u een van beide USB-sticks in de stemcomputer en drukt u op de aan/uit-knop. Als alle stemcomputers zijn opgestart, steekt u de USB-sticks opnieuw achter in de elektronische stembus. Daarna kan u op het voorzitterssysteem de verkiezingen openen, de chipkaarten valideren en stembiljetten registreren. Eens het stembureau opgestart is, moeten de twee USB-sticks in de stembus blijven. 

Indien een stemcomputer moet heropgestart worden, kan u één van de USB-sticks verwijderen, maar alleen als het voorzitterssysteem dat aangeeft! Na het heropstarten van een stemcomputer moet de stick onmiddellijk terug in de stembus worden gestoken.

De leden van het bureau moeten vervolgens nagaan of de stembus leeg is. Na de controle verzegelt u de stembus aan beide zijden met behulp van de twee verzegelstrips. 

Stemming van de bureauleden: 

Activeer voor elk bureaulid een chipkaart. De bureauleden brengen vervolgens in het geheim hun stem uit, elk in een ander stemhokje in de mate van het mogelijke. Daarna controleren ze hun stem met de handscanner en vergelijken ze het resultaat.

De bureauleden scannen vervolgens hun ticket op de stembusscanner. Hun stem wordt zo opgeslagen en geteld.

Verdeling van de taken onder de bijzitters

Als voorzitter zit u in het midden van het bureau, dichtbij uw computer en de stembus. U ziet toe op de goede werking van uw stembureau. 

1. Een eerste bijzitter ziet erop toe dat de kiezers elkaar snel opvolgen met hun oproepingsbrief en hun identiteitsdocument. Hij ziet er ook op toe dat alle stemhokjes systematisch gebruikt worden.
2. Een volgende bijzitter ontvangt het identiteitsdocument en de oproepingsbrief van de kiezer. Hij deelt de naam en het op de kiezerslijst toebedeelde nummer mee aan de secretaris naast hem. Deze laatste stipt de kiezer aan op de kiezerslijst.
3. Uzelf of een door u aangewezen bijzitter valideert de chipkaarten. Na het uitbrengen van zijn stem geeft de kiezer zijn chipkaart terug aan een lid van het bureau.
4. Een volgende bijzitter stipt de kiezers aan op een tweede kiezerslijst, stempelt de oproepingsbrief af en geeft de brief en het identiteitdocument vervolgens terug aan de kiezer.
5. De laatste bijzitter plaatst zich naast de stembus, neemt de chipkaarten van de kiezers aan en ziet erop toe dat kiezers hun stembiljet scannen en in de stembus steken zodra de klep boven op de stembus zich automatisch opent.

(Bedankt voor uw aandacht en veel succes!)

Als voorzitter moet u nagaan of de verrichtingen in uw stembureau correct verlopen.

De stemming wordt geopend om 8 uur 's ochtends.

Als de kiezer zich aanmeldt om te stemmen, stipt een bijzitter zijn naam aan op het eerste exemplaar van de kiezerslijst. Zijn naam wordt snel geïdentificeerd met behulp van het nummer dat hem in de lijst is toegekend en dat eveneens vermeld staat op de oproepingsbrief.

U geeft de kiezer een geactiveerde chipkaart maar houdt voorlopig zijn oproepingsbrief en zijn identiteitsdocument bij. Een volgende bijzitter stipt het tweede exemplaar van de kiezerslijst aan, na geverifieerd te hebben of de aanduidingen op deze lijst met die van de oproepingsbrief en het identiteitsdocument overeenstemmen.

Opgelet, de chipkaart wordt geactiveerd naargelang het type kiezer. U kan de verschillende types kiezers van elkaar onderscheiden aan de hand van de kleur van de oproepingsbrief en aan de hand van de vermelding van het type kiezer op de oproepingsbrief.

De kiezer gaat vervolgens naar het stemhokje om er zijn stem uit te brengen:

• Kiezers die het wensen, kunnen zich laten begeleiden door de voorzitter of door een aangewezen bijzitter.
• Als de kiezer niet in staat is om zich alleen naar het stemhokje te begeven of om zelf zijn stem uit te brengen, staat u hem toe zich door iemand van zijn keuze te laten bijstaan.
• Indien het stembureau over aangepaste stemhokjes beschikt, kunnen kiezers met een handicap zich bij u aanmelden, zelfs als ze niet op uw lijst staan maar zijn doorgestuurd vanuit een ander stembureau. In dat geval laat u de kiezer toe om zijn stem uit te brengen en maakt u hiervan melding in het formulier ‘toegelaten kiezers’.

Nadat de kiezer zijn stem heeft uitgebracht, wordt zijn stembiljet uitgeprint. Hij verifieert zijn stem, plooit het biljet dubbel zodat het stemgeheim niet geschonden kan worden. Hij neemt zijn chipkaart terug, verlaat het stemhokje en gaat naar de stembus. De bijzitter bij de stembus neemt de chipkaart aan. De kiezer plooit zijn stembiljet open en scant de barcode op zijn stembiljet op de glasplaat boven de stembus. De klep boven op de stembus gaat automatisch voor 8 seconden open. De bijzitter naast de stembus ziet erop toe dat de kiezer zijn biljet in de stembus kan steken.

De laatste bijzitter stempelt de oproepingsbrief van de kiezer af met de datumstempel en geeft zijn identiteitsdocument terug. De kiezer moet dan het stembureau verlaten.

In principe moeten de kiezers persoonlijk stemmen. Maar soms kunnen andere kiezers namens hen hun stem uitbrengen bij volmacht.

Om als volmachtkrijger te mogen stemmen, moet hij u het volgende overhandigen:

• De volmacht die de verkiezing specificeert, de contactgegevens van de volmachtgever en de volmachtkrijger, de handtekeningen van beiden en de reden waarom de volmachtgever niet kan komen stemmen. Enkel een correct ingevuld officieel formulier mag aanvaard worden.

• Ten slotte het identiteitsdocument en de afgestempelde oproepingsbrief van de volmachtkrijger als bewijs van zijn hoedanigheid van kiezer.

Uw taak van voorzitter beperkt zich ertoe na te gaan of de formaliteiten van de volmacht in orde zijn; of de volmachtkrijger in het bezit is van de nodige documenten en of die de identiteit van de volmachtkrijger en de volmachtgever bevestigen. U mag niet oordelen over de geldigheid van de volmacht.

Indien de volmachtkrijger in hetzelfde bureau stemt als zijn volmachtgever, moet de volmachtkrijger in twee delen stemmen:

1. Eerst brengt hij zijn eigen stem uit, hij krijgt hiervoor een chipkaart van de voorzitter.

2. Na zijn eerste stem krijgt hij een nieuwe chipkaart om zijn stem bij volmacht uit te brengen. 

Een kiezer mag slechts één volmacht hebben. De volmachtkrijger moet de volmacht uitoefenen in het stembureau van de volmachtgever.

Op het vastgestelde sluitingsuur geeft u instructies niemand nog het gebouw binnen te laten.

Alleen de kiezers die vóór dat tijdstip al in de wachtrij stonden, worden nog tot de stemming toegelaten. 

Wanneer er geen kiezer meer in het stemlokaal aanwezig is, kunnen de getuigen nog stemmen indien zij dat nog niet gedaan hebben.

(Bedankt voor uw aandacht en veel succes!)

Na de stemming worden alle stemcomputers uitgezet. Daarna kunt u op het voorzitterssysteem het stemmen afsluiten. Pas wanneer het scherm van het voorzitterssysteem dat aangeeft, trekt u één van de USB-sticks uit de stembus en gaat u naar één van de stemhokjes. U steekt de USB-stick in één van de stemcomputers en start de stemcomputer opnieuw op. Volg de instructies op het scherm om de kerncijferrapporten af te drukken die door alle leden van het stembureau ondertekend moeten worden.

Na de stemming moet u verschillende lijsten invullen die u eerder hebt ontvangen.

• een lijst voor de betaling van de presentiegelden
• een lijst met de afwezige kiezers
• een lijst met de afwezige bijzitters
• een lijst met de toegelaten kiezers
• de aanstiplijsten

Deze documenten moeten allemaal correct worden ingevuld conform de instructies en worden ondertekend door elk lid van het stembureau en de getuigen indien zij dit wensen. U voegt hier ook de gevraagde documenten aan toe, zoals de volmachtformulieren en de attesten van gerechtvaardigde afwezigheden.

Vaststelling van het aantal kiezers

Naast het opmaken van de lijsten moet u ook het PV correct invullen in het vereiste aantal exemplaren.

Allereerst noteert u het aantal kiezers zoals vermeld op de aanstiplijsten.

Dit aantal is de som van het aantal kiezers die persoonlijk gestemd hebben plus het aantal kiezers die bij volmacht gestemd hebben.

Vergelijk het aantal kiezers zoals vermeld op het kerncijferrapport met het aantal kiezers op de aanstiplijsten. 

Stembiljetten

Daarnaast noteert u in het PV ook nog:

• het aantal geregistreerde stembiljetten
• en het aantal geannuleerde stembiljetten: dit zijn stembiljetten die niet in de stembus terechtkwamen omdat ze niet konden ingescand worden of omdat de kiezer zichzelf ermee kenbaar heeft gemaakt

De exemplaren van het proces-verbaal worden ondertekend door al de leden van het bureau en de getuigen die dat wensen. Het proces-verbaal verwijst naar de kerncijferrapporten, maar deze kerncijferrapporten moeten worden toegevoegd aan de omslag met de USB-sticks. 

De kerncijferrapporten worden ondertekend door alle leden van het stembureau.

Lees het proces-verbaal luidop voor, eventueel met de vermelding van de opmerkingen van de getuigen, en steek de exemplaren vervolgens in een omslag. Bezorg met de getuigen die dat wensen, de volgende omslagen, tegen ontvangstbewijs, op het kantonhoofdbureau:

• de omslagen met de exemplaren van het PV
• 1 omslag met de twee USB-sticks en de kerncijferrapporten;
• 1 met de uitgebrachte stembiljetten;
• 1 met de geannuleerde stembiljetten;
• 1 met een exemplaar van de aanstiplijst;
• en 1 met de lijst voor de betaling van de presentiegelden.

Elke briefomslag draagt op de keerzijde de handtekeningen van de voorzitter van het stembureau, van de leden van het stembureau en, indien zij dat wensen, ook van de getuigen. 

U maakt ook een pakket op bestemd voor de vrederechter, dit bevat:

• de volmachtformulieren en attesten van de gerechtvaardigde afwezigheden;
• de lijst met afwezige bijzitters;
• een exemplaar van de aanstiplijst;
• en de lijst met kiezers die niet op de aanstiplijst stonden, maar die er aan toegevoegd werden.

De gemeente zal u het adres waarop deze pakketten moeten afgeleverd worden meedelen.

Bedankt voor uw aandacht en veel succes!