Parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

(Bijzondere Wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de Brusselse Instellingen)

Er dient een onderscheid te worden gemaakt tussen de verkiezing van de leden van het Brussels Hoofdstedelijk parlement en de verkiezing van de Brusselse leden van het Vlaams parlement

1. Verkiesbaarheidsvoorwaarden

Er zijn een aantal voorwaarden waaraan een kandidaat moet voldoen om zich verkiesbaar te stellen.

Om verkozen te kunnen worden voor het Brussels Hoofdstedelijk Parlement moet u op de dag van de verkiezing:

1. De volle leeftijd van 18 jaar bereikt hebben.

2. Niet uitgesloten of geschorst zijn van het kiesrecht.

   U bent niet verkiesbaar als:

   • U krachtens artikel 492/1 van het Burgerlijk Wetboek uitdrukkelijk onbekwaam werden verklaard om uw politieke rechten uit te oefenen.
   • U door een veroordeling voor een bepaalde duur uw kiesrecht niet mag uitoefenen.

Op de dag van de kandidaatstelling moet u

3. Belg zijn.

Bovendien moet u zes maanden voor de verkiezingen:

4. uw woonplaats hebben in een gemeente binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het bewijs van uw woonplaats is uw inschrijving in het bevolkingsregister van uw gemeente.

U zal tot ofwel de Nederlandse ofwel de Franse taalrol behoren. Bij de eerste indiening van uw kandidatuur moet deze taalrol overeenstemmen met de taal van uw identiteitskaart. Indien u al eerder heeft deelgenomen aan de verkiezingen voor het Brussels Hoofdstedelijk Parlement, wordt u ingedeeld in de taalgroep waartoe u toen behoorde.

2. Aantal kandidaten nodig voor een kieslijst

Dit aantal verschilt naargelang u zich op een Nederlandstalige lijst of een Franstalige lijst wenst kandidaat te stellen.

Voor de verkiezing van het Parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn er geen kandidaat-opvolgers.

• Nederlandse taalgroep

  Minimum aantal kandidaten:
  Elke lijst moet minstens 1 kandidaat tellen.

  Maximum aantal kandidaten:
  Elke lijst mag maximum 17 kandidaat tellen.

• Franse taalgroep

  Minimum aantal kandidaten:
  Elke lijst moet minstens 1 kandidaat tellen.

  Maximum aantal kandidaten:
  Elke lijst mag maximum 72 kandidaten tellen.

3. Meervoudige kandidaturen

U kan zich enkel kandidaat stellen voor ofwel het Europees Parlement, ofwel de Kamer van volksvertegenwoordigers, ofwel één van de Gewest-of Gemeenschapsparlementen.

Kandidaten voor het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap vormen hierop een uitzondering en mogen hun kandidaatstelling niet combineren met die voor de Kamer van volksvertegenwoordigers, maar wel met een kandidaatstelling voor een ander Gewest- of Gemeenschapsparlement of voor het Europees Parlement (wet 6/7/1990).

4. Gelijke vertegenwoordiging van mannen en vrouwen

Volgens de bijzondere ordonnantie van 17 december 2020 (tot wijziging van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de Brusselse instellingen en tot invoering van de verplichting van een systematische alternerende vertegenwoordiging van mannen en vrouwen op de kandidatenlijsten voor de verkiezing van de leden van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement), moeten mannelijke en vrouwelijke kandidaten elkaar afwisselen op een lijst:

“Op straffe van nietigheid moet elke kandidaat op elke lijst van een ander geslacht zijn dan de vorige kandidaat in de volgorde van de lijst.

In afwijking van het eerste lid, mag de kandidaat op de derde plaats van hetzelfde geslacht zijn als de kandidaat op de tweede plaats.”

Dat geeft dus bijvoorbeeld de volgende mogelijkheden:

5. Indiening kandidatenlijsten

Een kandidatenlijst kan online worden ingediend via de toepassing MARTINE.

De toepassing gidst je door de wettelijke vereisten.

Indien een kandidatenlijst niet online wordt ingediend, kan u een voorbeeldformulier opvragen via het contactformulier of per post¹. Wij zullen u deze modelformulieren per post bezorgen.

Eens de voordrachtsakte aan de voorzitter van het gewestbureau² overhandigd is, kan de kandidaat zijn kandidaatstelling niet meer op geldige wijze intrekken, tenzij met de instemming van de ondertekenaars van de akte en van al zijn medekandidaten

Een voordracht moet steeds de volgende gegevens bevatten:

1. De vereiste gegeven van de kandidaten

   • de naam

     De identiteit van een kandidaat die gehuwd of weduw(e) is, mag voorafgegaan worden door de naam van haar (zijn) echtgenoot of overleden echtgenoot

   • de voornamen

     De kandidaten kunnen een andere voornaam kiezen dan hun eerste voornaam, indien die andere voornaam, hun gebruikelijke voornaam is. Deze gebruikelijke voornaam kan dan op het stembiljet worden geplaatst.

     Volgende regels dienen hierbij te worden nagekomen:

     • er mag slechts één voornaam worden vermeld, een samengestelde voornaam moet beschouwd worden als één enkele voornaam;
     • de gekozen voornaam moet in principe vermeld zijn bij de opsomming van de voornamen in de geboorteakte;
     • Het hoofdbureau kan toestaan dat een kandidaat op het stembiljet wordt vermeld met een voornaam die niet voorkomt bij de opsomming van zijn voornamen zoals zij vermeld worden in zijn geboorteakte. In dit geval moet een akte van bekendheid worden voorgelegd. Deze akte kan worden opgesteld door een vrederechter, notaris of burgemeester (het modelformulier (word));
     • De afkorting van een voornaam voorkomend in de geboorteakte (bvb. Fred voor Alfred of Frederik; Jef voor Jozef enz.) is toegelaten. De kandidaat vermeldt zijn volledige voornaam op de kandidatenlijst en verzoekt schriftelijk bij zijn kandidatuur de afgekorte voornaam te zetten op het stembiljet;
     • Het is vanzelfsprekend in de eerste plaats de zaak van de kandidaten zelf en van degenen die ze voordragen, in de voordrachtakte de naam aan te duiden, waaronder zij willen vermeld op het stembiljet.

   • de geboortedatum
   • het geslacht
   • de hoofdverblijfplaats
   • het rijksregisternummer

2. De voordrachtsorde van de kandidaten

   De voordrachtsorde van de kandidaten wordt bepaald hetzij door de schikking zelf van de namen in de akte, hetzij door een naast elke naam geplaatst rangnummer.

3. Het letterwoord dat boven de kandidatenlijst moet komen op het stembiljet

   Het letterwoord bestaat uit maximum 18 karakters. De specificaties van de karakters die kunnen worden gebruikt werden opgenomen in een Koninklijk Besluit. 

4. Machtiging tot horizontale lijstenverbinding

   De kandidaten op een lijst kunnen zich verbinden met de kandidaten op andere lijsten voor de verkiezing van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement. De lijsten moeten wel tot dezelfde taalgroep behoren, en de kandidaten moeten hiervoor de toestemming hebben van de kiezers of parlementsleden die hen hebben voorgedragen.

   Deze horizontale lijstenverbinding is van belang voor de zetelverdeling³.

   De machtiging tot lijstenverbinding moet in de voordracht worden opgenomen.

5. Ondertekening door elke kandidaat

   Elke kandidaat moet de voordracht van de kandidatenlijst ondertekenen. Met deze handtekening verklaren de kandidaten zich akkoord om zich kandidaat te stellen op een welbepaalde lijst en met de samenstelling van deze lijst.

6. Het mailadres en telefoonnummer van de kandidaat

   Deze gegevens zijn optioneel.

   Het mailadres en telefoonnummer zullen worden gebruikt om te worden doorgestuurd de griffie van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, die deze gegevens nodig zal hebben om de verkozen verklaarde kandidaten na de verkiezingen te kunnen contacteren.

6. Bewilliging

Een voordracht moet steeds bewilligd worden. De bewilliging is onderworpen aan volgende vereisten:

1. Ondertekening door parlementsleden of kiezers

   De voordrachtsakte moet ofwel ondertekend worden door aftredende parlementsleden (geval 1), ofwel door kiezers uit de kieskring (geval 2).

   In het eerste geval moet de voordracht getekend worden door tenminste één aftredend lid van het parlement voor het Brussels Hoofdstedelijk Parlement. Hiermee worden personen bedoeld die de afgelopen legislatuur in het Brussels Hoofdstedelijk Parlement gezeteld hebben. Dit parlementslid moet tot dezelfde taalgroep behoren als de taal van de lijst waarin u opkomt.

   In het tweede geval moet u 500 handtekeningen verzamelen van kiezers die tot dezelfde taalgroep behoren.

   Ook de kandidaten op de lijst mogen de voordrachtsakte tekenen. Deze handtekeningen tellen mee.

   Deze handtekeningen van kiezers moeten ter controle voorgelegd worden aan de gemeentebesturen.

2. De gegevens van de personen die de voordracht zullen indienen

   Er zullen drie kandidaten moeten worden aangewezen die de voordracht kunnen indienen.
   Hun namen zullen in de bewilliging moeten worden opgenomen.

3. Verkiezingsuitgaven

   De kandidaten moeten zich ertoe verbinden, de wetsbepalingen inzake beperking en controle van de verkiezingsuitgaven in acht te nemen en deze bij de voorzitter van het kieskringhoofdbureau binnen 45 dagen na de verkiezing aan te geven. Zij verbinden er zich bovendien toe de herkomst van de geldmiddelen aan te geven en daarbij de identiteit van de natuurlijke personen die giften van 125 euro en meer hebben gedaan, te registreren.

4. Getuigen

   De kandidaten kunnen getuigen en plaatsvervangende getuigen  aanwijzen om de vergaderingen van het kantonhoofdbureau bij te wonen.

5. Taalverklaring

   U zal moeten bevestigen ofwel tot de Nederlandse ofwel tot de Franse taalrol te behoren.

6. Gemeenschappelijk volgnummer

   Kandidaten kunnen bij hun kandidaatstelling vragen dat aan hun lijst hetzelfde volgnummer en letterwoord wordt toegekend als

   • het nationale nummer;
   • het nummer dat hen werd toegekend bij de lokale loting door de voorzitter van het hoofdbureau van het Nederlandse, Franse of Duitstalige kiescollege;
   • het nummer dat wordt toegekend tijdens de loting die de voorzitter van het kieskringhoofdbureau voor de verkiezing van de Kamer van Volksvertegenwoordigers in de kieskring Brussel-Hoofdstad, heeft gehouden.

    

7. Horizontale lijstenverbinding

   De machtiging tot lijstenverbinding moet worden herhaald in de bewilliging van de kandidatenvoordracht.

   De verklaring van lijstenverbinding moet aan de voorzitter van het gewestbureau worden bezorgd op donderdag 25 april 2024, van 14:00 tot 16:00. U kan hiervoor het formulier F11Bis (Word) gebruiken.

    

7. Plaats en tijdstip van kandidaatstelling

Indien een kandidatenlijst online wordt ingediend, kan dit ten laatste op zaterdag 13 april 2024, de zevenenvijftigste dag voor de verkiezing, om 12 uur.

Indien een kandidatenlijst op papier wordt ingediend, kan dit op vrijdag 12 april 2024, de achtenvijftigste dag voor de stemming tussen 14 en 16 uur en op zaterdag 13 april 2024, de zevenenvijftigste dag voor de stemming, tussen 9 en 12 uur in het kieskringhoofdbureau.

¹ Richt uw aanvraag tot de Algemene Directie Identiteit en Burgerzaken, Dienst Verkiezingen, Park Atrium - Koloniënstraat 11, 1000 Brussel.
² Het kieskringhoofdbureau in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt het gewestbureau genoemd.
³ Van de 89 te verdelen zetels voor het Brussels Hoofdstedelijk Parlement, gaan er 72 naar de Franse taalgroep en 17 naar de Nederlandse taalgroep. Als u een lijstenverbinding bent aangegaan, geldt de drempel van 5% van de stemmen die u binnen uw taalgroep moet behalen om deel te kunnen nemen aan de zetgeling. Deze 5% geldt voor de lijstengroep die u vormt en niet voor elke lijst apart. De zetels worden dus eerst verdeeld over de lijstenverbindingen. Daarna worden de zetels die uw lijstenverbinding heeft behaald, proportioneel (volgens het systeem D'HONDT) verdeeld over de verschillende partijen die deel uitmaken van de verbinding.