Alle FAQ

Voor de verkiezingen van de Kamer, het Europees Parlement en de Gewest- en Gemeenschapsparlementen bent u, als u geregistreerd bent in een Belgische gemeente, verplicht om deel te nemen aan de verkiezingen zodra u 18 jaar bent op de dag van de verkiezingen. Hiermee wordt bedoeld dat u een oproepingsbrief ontvangt en u het stemhokje van uw stembureau moet binnengaan.U bent niet verplicht om te stemmen op een partij: u kan steeds blanco stemmen. Vervolgens moet u het stembiljet in de stembus stoppen (of scannen, in geval van elektronische stemming).

 In 2024 zullen voor de eerste keer 16jarigen kunnen stemmen voor het Europees Parlement. Zij zijn niet verplicht om te gaan stemmen, maar als ze dit willen, moeten ze zich op voorhand registeren.  (Opgelet, een keer ingeschreven is de stemming verpicht). Inschrijving zal mogelijk zijn vanaf 1 mei 2023.

Europese burgers hebben het recht om te stemmen in België voor de Europese verkiezingen. Zij moeten zich hiervoor eveneens registreren. U vindt hier meer informatie.

 De Belgen die zijn ingeschreven in een consulaire post in het buitenland, moeten stemmen voor de Kamer. Een Belg met woonplaats binnen de Europese Unie heeft  de keuze om te stemmen voor het Europees Parlement in hun land van verblijf, of op een Belgische lijst.  Een Belg met woonplaats binnen de Europese Unie, moeten stemmen op een Belgische lijst voor het Europees Parlement.  De website van de FOD Buitenlandse Zaken geeft meer informatie voor de Belgen in het buitenland.

Als u niet kunt stemmen op de verkiezingen, zijn er verschillende mogelijkheden. Hier vindt u meer informatie.

De gemeenteraadsverkiezingen worden georganiseerd door de gewestelijke overheden. We verwijzen naar hun websites rond verkiezingen voor meer informatie :

Vlaams Gewest: www.vlaanderenkiest.be

Waals Gewest :  electionslocales.wallonie.be

Brussels Hoofdstedelijk Gewest: verkiezingen2018.brussels

Duitstalige Gemeenschap : www.gemeindewahlen.be

U haalt een duplicaat af bij het gemeentebestuur.
 

U gaat terug om het ophalen of u haalt een duplicaat af bij het gemeentebestuur.

De oproepingsbrieven moeten uiterlijk 15 dagen voor de verkiezingen verstuurd worden door het gemeentebestuur. U kunt in de week van de verkiezing (niet vroeger) tot op de dag van de verkiezingen een duplicaat aanvragen bij het gemeentebestuur.
 

U doet aangifte van verlies bij de gemeente of bij de politie en brengt een pasfoto mee. Daar ontvangt u een attest van verlies waarmee u kunt stemmen.
 

Ik ben verhuisd. Op mijn identiteitskaart staat reeds mijn nieuw domicilie. Waar moet ik stemmen?

U moet uw stem uitbrengen in het stemlokaal vermeld op uw oproepingsbrief. In het stembureau kent men uw rijksregisternummer. Dit volstaat om uw stem uit te brengen.

Ik ben verhuisd en krijg een oproepingsbrief van de vorige bewoner. Wat moet ik doen?

U brengt de oproepingsbrief binnen bij de gemeente. U kunt ook op de oproepingsbrief het adres doorhalen en de brief terug op de post doen met de vermelding 'woont niet meer op het aangegeven adres'.

Personen die ambtshalve afgeschreven zijn, geen adres hebben of naar het buitenland verhuisd zijn, mogen die stemmen?

Neen, deze personen mogen niet stemmen en krijgen ook geen oproepingsbrief. Opgelet: iemand die pas na het opstellen van de kiezerslijsten naar het buitenland verhuisd is, kreeg wel nog een oproepingsbrief en moet deze bezorgen aan de gemeente.

U moet een schriftelijke aanvraag indienen bij de gemeente waar u verblijft, waarin u verklaart af te zien van uw hoedanigheid als kiezer.
Tijdens de drie maanden die voorafgaan aan de verkiezingen kan u zich niet uitschrijven.
In tegenstelling tot een aanvraag om als kiezer te worden geregistreerd, moet uw aanvraag niet door het College van Burgemeester en Schepenen worden goedgekeurd.

Jouw uitgebrachte stem staat in kleine letters op het stembiljet gedrukt. Daarnaast is er ook in elk stembureau één handscanner aanwezig. Daarmee kan je de QR-code die op het afgedrukte stembiljet scannen ter controle, vooraleer je je stembiljet in de urne steekt.

Een kieskring (of kiesgebied) is een gebied waar bij de verkiezingen op dezelfde kandidaten gestemd kan worden. De kieskringen voor de verkiezingen van de Kamer van volksvertegenwoordigers, de Gewest-en Gemeenschapsparlementen en het Europees Parlement verschillen van elkaar. In sommige gevallen valt de kieskring samen met de provincie, maar in andere gevallen kan een kieskring groter of kleiner zijn dan een provincie.

Een kiescollege is de verzameling van kiezers die in een of meerdere kieskringen wonen.

Voor de verkiezingen van de Kamer van Volksvertegenwoordigers vallen de kieskringen samen met de 10 provincies en het Brussel Hoofdstedelijk gewest. Er zijn dus 11 kieskringen.

De kieskring voor de verkiezingen van het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap bestaat uit één kieskring die samenvalt met de kantons Eupen en Sankt-Vith.

Voor de verkiezingen van het Waals Parlement is Wallonië opgedeeld in 11 arrondissementele kieskringen. Deze komen dus niet overeen met de provincies.

Voor de verkiezingen van het Parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is er één kieskring: het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Voor de verkiezingen van het Vlaams Parlement zijn er 6 kieskringen: een voor elke Vlaamse provincie. Er worden ook 6 leden verkozen uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Bij de verkiezingen van het Europees Parlement daarentegen wordt er op basis van de vier kieskringen (Vlaamse kieskring, Waalse kieskring, kieskring Brussel-Hoofdstad en de Duitstalige kieskring) drie kiescolleges gevormd: het Nederlandse, de Franse en het Duitstalige kiescollege. De kiezers uit hetzelfde colleges kunnen stemmen voor dezelfde kandidaten.

De stemgerechtigde inwoners van het kanton Sint-Genesius-Rode kunnen hun stem uitbrengen, hetzij voor het Nederlandse, het zij voor het Franse kiescollege.
De kiezers uit Voeren die in Aubel stemmen voor het Europees Parlement behoren tot het Franse kiescollege.
De kiezers uit Komen-Waasten die in Heuvelland stemmen voor het Europees Parlement behoren tot het Nederlandse kiescollege.

Art 143 van het kieswetboek bepaalt dat een kiezer die wegens een handicap niet in staat is om zich alleen naar het stemhokje te begeven of om zelf zijn/haar stem uit te brengen, kan zich met de toestemming van de voorzitter door iemand laten begeleiden of bijstaan.
De voorzitter mag geen enkele druk uitoefenen bij de keuze van deze persoon.
Er kan één persoon van de leden van het stembureau worden aangeduid voor de begeleiding van kiezers met een handicap.

Een lijststem is een stem voor de lijst zoals ze is opgesteld. Je aanvaardt dus de volgorde van de kandidaat-titularissen en –opvolgers op de lijst.
De lijststemmen worden verdeeld over de kandidaten op de lijst. De eerste kandidaat krijgt zo de stemmen totdat hij er genoeg heeft om verkozen te zijn. Dan worden de stemmen van de tweede kandidaat aangevuld en zo verder totdat de lijststemmen op zijn. Doorgaans bevoordelen de lijststemmen de eerste(n) die op een lijst staan.
Een voorkeurstem wordt ook naamstem genoemd. Je geeft dan je stem aan één of meerdere kandidaat-titularissen en/of kandidaat-opvolgers.
Een voorkeurstem bevoordeelt de kandidaat waar je op stemt.

De gemeente zet richturen op de oproepingsbrieven om (te lange) wachttijden te vermijden. U bent niet verplicht om op deze uren te gaan stemmen, maar dit wordt ten sterkste aangeraden.

Bij elektronisch stemmen gaan de stembureaus open om 8u en sluiten ze om 16u.
Bij stemmen op papier gaan de stembureaus open om 8u en sluiten ze om 14u.

Nee, je kan enkel stemmen voor de kandidaten die worden voorgedragen in je kieskring. Dit betekent dat iemand van de Limburgse kieskring niet kan stemmen op iemand die wordt voorgedragen in de kieskring van Oost-Vlaanderen.

Een kandidaat-titularis wordt ook wel een effectieve kandidaat genoemd en is een kandidaat die rechtstreeks verkozen kan worden. Een kandidaat-opvolger wordt niet rechtstreeks verkozen, maar zal een kandidaat-titularis die niet zal zetelen, vervangen. De kandidaat-titularissen en kandidaat-opvolgers staan in afzonderlijke delen op de stembiljetten.

Ja, dat moet. De stemming in België is immers verplicht en geheim (artikel 62, derde lid van de grondwet)

Bij stemming op papier is het niet toegelaten om de stembrieven meteen in de stembus te steken. Je moet het stemhokje binnengaan omdat niemand mag weten hoe je gestemd hebt. Als een kiezer het stemhokje weigert binnen te gaan, wordt hij/zij genoteerd als afwezige kiezer.

Bij stemmen op de computer moet de kiezer zijn chipkaart in de stemcomputer steken en zijn/haar stem uitbrengen of blanco stemmen en het stembiljet uit de computer nemen. Als de kiezer het stemhokje verlaat zonder stembiljet is het immers voor alle omstaanders zichtbaar dat hij geen stem uitbrengt en dan wordt de kiezer ook genoteerd als afwezig.

De inschrijvingsperiode voor Europese onderdanen in België is afgesloten op 28 februari 2019. Dit wil zeggen dat alle kiezers die op dat moment geregistreerd waren, ook verplicht zijn om in België te stemmen. In ons land geldt immers stemplicht.

Als u zich nog zou inschrijven in uw land van herkomst, zal deze inschrijving automatisch weer gewist worden. Dubbele inschrijvingen zijn immers onmogelijk, en voor de verkiezing van het Europees Parlement krijgt de inschrijving in het land van verblijf steeds voorrang op de inschrijving in het land van herkomst.

Inschrijvingen na 28 februari 2019 zijn niet mogelijk.
Uitschrijvingen kunnen pas gebeuren na de verkiezingen op 26 mei 2019. Hiervoor bestaat geen formulier. Een enkel schrijven naar het gemeentebestuur volstaat.

Het is niet mogelijk om volmacht te geven indien u op vakantie bent in België.
Op de pagina stemming bij volmacht vindt u alle geldige redenen om een volmacht te geven en de bewijsstukken die u nodig heeft.

Om bijzitter te zijn tijdens de verkiezingen van 26 mei 2019, kunt u zich aanmelden als vrijwilliger bij uw gemeentebestuur. Wij danken u alvast voor uw interesse in de verkiezingen.

Ik ben aangeduid als voorzitter of bijzitter maar kan niet komen

Tegen een aanwijzing als voorzitter of bijzitter is geen beroep mogelijk.
Indien u verhinderd bent, moet u binnen de 48 uur de redenen van deze verhindering aan de kantonvoorzitter meedelen.
De kantonvoorzitter beslist onafhankelijk over het al dan niet aanvaarden van uw motieven.

Zelfs indien iemand reeds herhaaldelijk heeft gezeteld tijdens vorige verkiezingen, is het niet uitgesloten dat u nogmaals wordt opgeroepen. U mag deze oproeping niet negeren. Het staat u vrij om uw argumenten voor te leggen aan het kantonhoofdbureau teneinde ontheven te worden van de taak die u werd toevertrouwd.
De voorzitter van het kantonhoofdbureau zal hier soeverein over beslissen. Hij/zij kan dus beslissen om u op te roepen, hoewel u reeds herhaaldelijk heeft gezeteld, indien hij van oordeel is dat deze oproeping noodzakelijk is opdat de kiesbureaus zouden zijn samengesteld uit het door de wet vereiste aantal leden.

Ook al heeft u al meerdere keren gezeteld, kan u toch opnieuw worden opgeroepen als lid van een kiesbureau. U mag deze oproeping dus niet negeren, maar u kan uw argumenten voorleggen aan het kantonhoofdbureau om vrijgesteld te worden van de taak die u werd toevertrouwd.

De voorzitter van het kantonhoofdbureau zal hierover soeverein beslissen. Hij kan dus beslissen om u op te roepen, hoewel u reeds herhaaldelijk heeft gezeteld, als hij van oordeel is dat deze oproeping noodzakelijk is opdat de kiesbureaus zouden zijn samengesteld uit het door de wet vereiste aantal leden.

Het kantonbureau beslist onafhankelijk over het al dan niet aanvaarden van motieven om niet te zetelen. Wij kunnen hier dus geen uitspraak over doen.

Volgens de Belgische wetgeving worden de blanco stemmen (waarbij voor geen enkele lijst of kandidaat gestemd wordt) en de ongeldige stemmen (voor (kandidaten van) verschillende lijsten) wel geteld, maar wordt hiermee geen rekening gehouden bij de zetelverdeling tussen de partijen. Ze worden dus volledig genegeerd en geen enkele partij kan er gebruik van maken. Bij de zetelverdeling wordt dus enkel rekening gehouden met de stembiljetten waarop een geldige stem werd uitgebracht voor de verschillende lijsten.

Voor de verkiezingen van de Kamer, het Europees Parlement en de Gewest- en Gemeenschapsparlementen bent u, als u geregistreerd bent in een Belgische gemeente, verplicht om deel te nemen aan de verkiezingen zodra u 18 jaar bent op de dag van de verkiezingen. Hiermee wordt bedoeld dat u een oproepingsbrief ontvangt en u het stemhokje van uw stembureau moet binnengaan.U bent niet verplicht om te stemmen op een partij: u kan steeds blanco stemmen. Vervolgens moet u het stembiljet in de stembus stoppen (of scannen, in geval van elektronische stemming).

 In 2024 zullen voor de eerste keer 16jarigen kunnen stemmen voor het Europees Parlement. Zij zijn niet verplicht om te gaan stemmen, maar als ze dit willen, moeten ze zich op voorhand registeren.  (Opgelet, een keer ingeschreven is de stemming verpicht). Inschrijving zal mogelijk zijn vanaf 1 mei 2023.

Europese burgers hebben het recht om te stemmen in België voor de Europese verkiezingen. Zij moeten zich hiervoor eveneens registreren. U vindt hier meer informatie.

 De Belgen die zijn ingeschreven in een consulaire post in het buitenland, moeten stemmen voor de Kamer. Een Belg met woonplaats binnen de Europese Unie heeft  de keuze om te stemmen voor het Europees Parlement in hun land van verblijf, of op een Belgische lijst.  Een Belg met woonplaats binnen de Europese Unie, moeten stemmen op een Belgische lijst voor het Europees Parlement.  De website van de FOD Buitenlandse Zaken geeft meer informatie voor de Belgen in het buitenland.

Als u niet kunt stemmen op de verkiezingen, zijn er verschillende mogelijkheden. Hier vindt u meer informatie.

De gemeenteraadsverkiezingen worden georganiseerd door de gewestelijke overheden. We verwijzen naar hun websites rond verkiezingen voor meer informatie :

Vlaams Gewest: www.vlaanderenkiest.be

Waals Gewest :  electionslocales.wallonie.be

Brussels Hoofdstedelijk Gewest: verkiezingen2018.brussels

Duitstalige Gemeenschap : www.gemeindewahlen.be

Neen, volgens artikel 127 van de wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus moeten politieambtenaren er zich in alle omstandigheden van onthouden in het openbaar uiting te geven aan hun politieke overtuiging en zich in het openbaar in te laten met politieke activiteiten. Zij mogen geen kandidaat zijn voor een politiek mandaat.
 
Militairen kunnen zich niet kandidaat stellen voor deze parlementsverkiezingen volgens artikel 172 §2 van de wet van 28 februari 2007 tot vaststelling van het statuut van de militairen en kandidaat-militairen van het actief kader van de Krijgsmacht.

De nummering van de stembureaus gebeurt per gemeente van het kanton. Ze begint met de stembureaus van de hoofdplaats van het kanton, daarna volgen de stembureaus van de andere gemeenten in alfabetische volgorde, en begint met het nummer dat volgt op het nummer dat toegekend werd aan het laatste stembureau van de hoofdplaats van het kanton.

Praktisch voorbeeld:
Indien in de gemeente waar de kantonhoofdplaats is gevestigd 16 stembureaus zijn, zal in de volgende gemeente de nummering moeten beginnen vanaf 17. Indien in deze gemeente 5 stembureaus zijn, zal in de daaropvolgende gemeente de nummering beginnen met 22, …

Een stemopnemingsbureau kan slechts stembureaus uit éénzelfde gemeente van het kanton verwerken (met als doel de resultaten per gemeente van het kanton te kunnen bekendmaken).
De nummering van de stemopnemingsbureaus moet beginnen met de stemopnemingsbureaus die de stembureaus van de hoofdplaats van het kanton verwerken, daarna gaat de nummering verder met de stemopnemingsbureaus die de stembureaus van de andere gemeenten van het kanton verwerken in alfabetische volgorde van deze gemeenten binnen het kanton. Zie voorbeeld hieronder.

De verkiezingen van 26 mei 2019 werden ondertussen definitief geldig verklaard (Brussel Hoofdstedelijk Parlement - 11 juni 2019; Waals Parlement – 11 juni 2019;  Parlement van de Duitstalige Gemeenschap – 17 juni 2019;  Vlaams Parlement – 18 juni 2019;  Kamer van Volksvertegenwoordigers – 20 juni 2019; Europees Parlement – 27 juni 2019) – KB van 12 augustus 2019.

Bijgevolg kunnen de gebruikte stembiljetten, de niet-gebruikte stembiljetten, alsook de teruggenomen stembiljetten en de stempapieren die uit de printers gehaald werden die zijn neergelegd in de griffie van de rechtbank van eerste aanleg of van het vredegerecht of naar de provinciegouverneur werden gestuurd, worden vernietigd.

De overige documenten die volgens art 179 van het KWB aan de vredegerechten/rechtbank van eerste aanleg werden bezorgd en/of die zich nog bij de gemeente bevinden, kunnen eveneens worden vernietigd vanaf 6 maanden na de geldigverklaring van de verkiezingen.

Er moet een proces-verbaal van vernietiging worden opgemaakt.

U bent vrij te bepalen op welke wijze deze vernietiging gebeurt.

De kosten van de vernietiging kunnen overeenkomstig artikel 130 van het KWB aan de provinciegouverneur worden overgemaakt.

Als u geen secretaris vindt om aan te duiden, kunt u een van de plaatsvervangende bijzitters aanduiden.

Enkel een voorzitter en een (adjunct-)secretaris die zetelen in een stembureau dat niet in hun gemeente ligt kunnen stemmen in het bureau waar zij zetelen.
Zij moeten op de lijst van toegevoegde kiezers worden toegevoegd.

Medewerkers van een gemeente die op de dag van de verkiezingen bijstand verlenen in hun gemeente van tewerkstelling en bijgevolg niet zelf kunnen gaan stemmen in hun gemeente, kunnen niet op de kiezerslijst van deze gemeente worden toegevoegd. Zij zullen een volmacht moeten geven.

De FOD Binnenlandse Zaken zal PC’s en printers voorzien voor de kantonhoofdbureaus met het oog op het totaliseren en het doorsturen van de verkiezingsresultaten via het platform MARTINE.
Om een beveiligde verbinding tot stand te brengen vanaf deze PC’s met het verkiezingsnetwerk, moeten de hoofdbureaus gebruik maken van een specifieke internetverbinding. Vanuit deze internverbinding is enkel toegang tot het platform MARTINE mogelijk.
Omwille van veiligheidsredenen is het verplicht deze PC’s en deze specifieke internetverbinding te gebruiken. De betreffende module van het platform MARTINE is uitsluitend bereikbaar vanaf deze PC’s.
Er zal contact worden opgenomen met de verschillende kantonhoofdbureaus voor de levering van dit vooraf geconfigureerde materiaal. De week voor de verkiezingen zal er mogelijkheid geboden worden om de verbinding te testen. Er zullen concrete instructies volgen.

Sinds de nieuwe wet bewindvoering (wet van 17 maart 2013, in voege sinds september 2014) moet de vrederechter zich uitdrukkelijk uitspreken over de handelingen waarvoor de beschermde persoon handelingsonbekwaam wordt. Over alle handelingen waarover de vrederechter zich niet heeft uitgesproken, blijft de beschermde persoon ‘bekwaam’. Met andere woorden, de loutere plaatsing onder een beschermingsstatuut heeft niet automatisch de handelingsonbekwaamheid voor de uitoefening van politieke rechten (en het verlies van stemrecht) tot gevolg.

De onbekwaamheid tot het uitoefenen van politieke rechten moet dus afzonderlijk worden uitgesproken en moet dit in zijn vonnis worden opgenomen. Dit wordt vervolgens meegedeeld aan de gemeente. In dat geval zal geen oproepingsbrief worden verstuurd.

Bijgevolg worden niet alle personen die in het verleden het statuut van voorlopige bewindvoering toegekend kregen, onbekwaam verklaard uit hun kiesrechten.

Een stembureau waar met potlood en papier wordt gestemd bestaat telkens uit 1 voorzitter, 1 secretaris en 4 bijzitters.

Een stembureau waar elektronisch wordt gestemd kan meer leden tellen. Indien in een stembureau waar elektronisch wordt gestemd meer dan 800 kiezers zijn ingeschreven kan een extra bijzitter en/of adjunct-secretaris worden aangesteld. De aanstelling van deze twee bijkomende leden is optioneel.

Bijgevolg zijn volgende samenstellingen mogelijk voor een stembureau waar elektronisch wordt gestemd én waar meer dan 800 kiezers zijn ingeschreven:

• 1 voorzitter + 1 secretaris + 4 bijzitters
• 1 voorzitter + 1 secretaris + 5 bijzitters
• 1 voorzitter + 1 secretaris + 5 bijzitters + een adjunct-secretaris
• 1 voorzitter + 1 secretaris + 4 bijzitters + een adjunct-secretaris.

In de kantons waar volledig elektronisch wordt gestemd en er dus één kantonhoofdbureau is:

• De bijzitters en secretaris zijn Belgische kiezers die in het kieskanton wonen.

Indien er in het kanton (geheel of gedeeltelijk) op papier wordt gestemd:

Kantonhoofdbureau A (Kamer) en B (Regio):

• De secretaris is een Belgische kiezer die in de kieskring woont.
• De bijzitters zijn Belgische kiezers die in het kieskanton wonen.

Kantonhoofdbureau C (Europa):

• De bijzitters en secretaris is een Belgische kiezer die in het kieskanton wonen.

Zolang de persoon in kwestie niet door een rechter geschorst is uit zijn kiesrecht, is er geen probleem.

Volgens art. 95, §11, van het Kieswetboek mogen de kandidaten geen deel uitmaken van een kiesbureau. Zolang deze gemeenteraadsleden zich dus niet kandidaat stellen voor een van de gelijktijdige verkiezingen, is er geen probleem.

Voor de stembureaus:

• De secretaris moet Belg zijn en in de (provinciale) kieskring van het stembureau wonen.
• De bijzitters moeten Belgische kiezers zijn in het stembureau.

Voor de stemopnemingsbureaus:

• De bijzitters moeten Belgische kiezers zijn uit het kieskanton.
• Kamer + Gewesten: De secretaris moet Belg zijn en in de (provinciale) kieskring wonen.
• Europees Parlement: De secretaris moet Belg zijn en in het kanton wonen.

In theorie kunnen de drie kantonhoofdbureaus bestaan uit dezelfde leden. In de praktijk zal dit echter niet gemakkelijk werkbaar zijn. U kunt eventueel wel overwegen om één voorzitter voor de drie bureaus aan te duiden, dit is toegestaan.