FAQ

Kiezer

De stembureaus zijn geopend vanaf 8 uur en sluiten om 14 uur in geval stemming op papier en om 16 uur wanneer er elektronisch gestemd wordt.

Stemmen doet u in het stembureau dat vermeld staat op uw oproepingsbrief. 

Neen, een lijst wordt ondersteund door ofwel parlementsleden, ofwel kiezers. Een combinatie is niet mogelijk.

De volmachtformulieren ACD11 en ACF9Bis vermelden dat een Belgische kiezer een volmacht kan geven aan een andere Belgische kiezer uit zijn kieskring.

De volmachtformulieren ACD11EU en ACF9BisEU vermelden dat een EU burger een volmacht kan geven aan een andere Belgische kiezer of een EU-kiezer uit de kieskring.

Artikel 147bis van het kieswetboek bepaalt dat een kiezer een volmacht kan geven aan een andere kiezer.  Met een andere kiezer wordt bedoeld een kiezer die op dezelfde kandidaten moet kunnen stemmen als een kiezer die de volmacht geeft.  Dus een kiezer binnen een zelfde kieskring.

Een EU burger kan niet op kandidaten voor de Kamer of het Vlaams Parlement stemmen. Bijgevolg kan deze kiezer geen volmacht uitoefenen voor een Belg.

Dit betekent ook dat een Belgische kiezer uit Sint-Truiden enkel een volmacht kan geven aan een andere kiezer uit de kieskring Limburg, dus niet aan een kiezer uit Brugge.

Een EU kiezer uit Sint-Truiden, kan dan wel een volmacht geven aan een andere EU kiezer uit Brugge, omdat beide kiezers op dezelfde kandidaten kunnen stemmen.

 

De volgende verkiezingen voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers, het Europees Parlement en de Gewest- en Gemeenschapsparlementen vinden plaats op zondag 9 juni 2024.

De gemeenteraadsverkiezingen vinden plaats op zondag 13 oktober 2024 en worden georganiseerd door de gewestelijke overheden. We verwijzen naar hun websites rond verkiezingen voor meer informatie :

Een kieskring (of kiesgebied) is een gebied waar bij de verkiezingen op dezelfde kandidaten gestemd kan worden. De kieskringen voor de verkiezingen van de Kamer van volksvertegenwoordigers, de Gewest-en Gemeenschapsparlementen en het Europees Parlement verschillen van elkaar. In sommige gevallen valt de kieskring samen met de provincie, maar in andere gevallen kan een kieskring groter of kleiner zijn dan een provincie.

Een kiescollege is de verzameling van kiezers die in een of meerdere kieskringen wonen.

Voor de verkiezingen van de Kamer van Volksvertegenwoordigers vallen de kieskringen samen met de 10 provincies en het Brussel Hoofdstedelijk gewest. Er zijn dus 11 kieskringen.

De kieskring voor de verkiezingen van het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap bestaat uit één kieskring die samenvalt met de kantons Eupen en Sankt-Vith.

Voor de verkiezingen van het Waals Parlement is Wallonië opgedeeld in 11 arrondissementele kieskringen. Deze komen dus niet overeen met de provincies.

Voor de verkiezingen van het Parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is er één kieskring: het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Voor de verkiezingen van het Vlaams Parlement zijn er 6 kieskringen: een voor elke Vlaamse provincie. Er worden ook 6 leden verkozen uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Bij de verkiezingen van het Europees Parlement daarentegen wordt er op basis van de vier kieskringen (Vlaamse kieskring, Waalse kieskring, kieskring Brussel-Hoofdstad en de Duitstalige kieskring) drie kiescolleges gevormd: het Nederlandse, de Franse en het Duitstalige kiescollege. De kiezers uit hetzelfde colleges kunnen stemmen voor dezelfde kandidaten.

Kiescollege Wie behoort tot het kiescollege ?
Nederlandse kiescollege

De kiezers uit het Vlaams Gewest

De kiezers uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest behoren tot hetzij het Nederlandse kiescollege, hetzij het Franse kiescollege.
Franse kiescollege

De kiezers uit het Waals Gewest (met uitzondering van de kiezers uit het Duitstalig kiesgebied)

De kiezers uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest behoren tot hetzij het Nederlandse kiescollege, hetzij het Franse kiescollege.
Duitstalige kiescollege De kiezers uit het Duitstalig kiesgebied

De stemgerechtigde inwoners van het kanton Sint-Genesius-Rode kunnen hun stem uitbrengen, hetzij voor het Nederlandse, het zij voor het Franse kiescollege.
De kiezers uit Voeren die in Aubel stemmen voor het Europees Parlement behoren tot het Franse kiescollege.
De kiezers uit Komen-Waasten die in Heuvelland stemmen voor het Europees Parlement behoren tot het Nederlandse kiescollege.

Voor de verkiezingen van de Kamer, het Europees Parlement en de Gewest- en Gemeenschapsparlementen bent u, als u geregistreerd bent in een Belgische gemeente, verplicht om deel te nemen aan de verkiezingen zodra u 18 jaar bent op de dag van de verkiezingen. Hiermee wordt bedoeld dat u een oproepingsbrief ontvangt en u het stemhokje van uw stembureau moet binnengaan. U bent niet verplicht om te stemmen op een partij: u kan steeds blanco stemmen. Vervolgens moet u het stembiljet in de stembus stoppen (of scannen, in geval van elektronische stemming.

Op 9 juni 2024 zullen voor de eerste keer 16jarigen kunnen stemmen voor het Europees Parlement. Meer informatie: https://verkiezingen.fgov.be/kiezers-hoe-inschrijven/stemrecht-voor-16-18-jarige-belgen.

Jonge Belgen moeten zich niet langer inschrijven voor de verkiezing van het Europees Parlement. Ze zullen automatisch op de kiezerslijst staan. Nochtans zal de stemming voor deze jongeren niet verplicht zijn.

Jonge Europeanen die in België verblijven moeten zich inschrijven als ze willen stemmen voor de verkiezing van het Europees Parlement. Ze zullen dus enkel op de kiezerslijst staan indien ze zich uiterlijk op 31 maart 2024 inschrijven.
Zelfs als ze zich inschrijven, blijft de stemming voor deze jonge Europeanen niet verplicht 
(omgekeerd is de stemming verplicht voor Europeanen ouder dan 18 jaar die zich inschrijven als kiezer voor de verkiezing van het Europees Parlement). U vindt hier meer informatie.

De Belgen die zijn ingeschreven in een consulaire post in het buitenland, moeten stemmen voor de Kamer. Een Belg met woonplaats binnen de Europese Unie heeft de keuze om te stemmen voor het Europees Parlement in hun land van verblijf, of op een Belgische lijst. Een Belg met woonplaats binnen de Europese Unie, moeten stemmen op een Belgische lijst voor het Europees Parlement. De website van de FOD Buitenlandse Zaken geeft u meer informatie voor de Belgen in het buitenland.

Als u niet kunt stemmen op de verkiezingen, zijn er verschillende mogelijkheden. Hier vindt u meer informatie.

De gemeenteraadsverkiezingen worden georganiseerd door de gewestelijke overheden. We verwijzen naar hun websites rond verkiezingen voor meer informatie

Vlaams Gewest: www.vlaanderenkiest.be

Waals Gewest: electionslocales.wallonie.be

Brussels Hoofdstedelijk Gewest: verkiezingen2018.brussels

Duitstalige Gemeenschap: www.gemeindewhalen.be

Sinds 1992 moeten politieke partijen en (kandidaat-) politiek verkozenen rekening houden met de Privacywet als ze persoonsgegevens verwerken voor het sturen van verkiezingspropaganda.

Sinds 25 mei 2018 gelden er echter verstrengde eisen bij de verwerking van persoonsgegevens. Afhankelijk van de herkomst van de persoonsgegevens die worden gebruikt en het medium waarmee de electorale boodschap wordt verspreid gelden bijkomende wettelijke waarborgen.

Zie : Gegevensbeschermingsautoriteit

U kan een duplicaat afhalen bij het gemeentebestuur.  Het gemeentebestuur is open op de dag van de verkiezing tot de sluiting van de stembureaus.

Sommige gemeenten bieden een digitaal duplicaat aan via eBox.

Let wel op, om een volmacht uit te oefenen heeft u een papieren oproepingsbrief nodig. Indien u een volmacht zal uitoefenen en gebruik wenst te maken van het duplicaat dat u per eBox werd aangeboden, zal u uw oproepingsbrief moeten uitprinten.

Contacteer uw gemeente om na te gaan of een u duplicaat via eBox kan verkrijgen.

De oproepingsbrieven moeten uiterlijk 15 dagen voor de verkiezingen verstuurd worden door het gemeentebestuur. U kunt in de week van de verkiezing (niet vroeger) tot op de dag van de verkiezingen een duplicaat aanvragen bij het gemeentebestuur.

Ik ben verhuisd. Op mijn identiteitskaart staat reeds mijn nieuw domicilie. Waar moet ik stemmen?

U moet uw stem uitbrengen in het stemlokaal vermeld op uw oproepingsbrief. In het stembureau kent men uw rijksregisternummer. Dit volstaat om uw stem uit te brengen.

Ik ben verhuisd en krijg een oproepingsbrief van de vorige bewoner. Wat moet ik doen?

U brengt de oproepingsbrief binnen bij de gemeente. U kunt ook op de oproepingsbrief het adres doorhalen en de brief terug op de post doen met de vermelding 'woont niet meer op het aangegeven adres'.

Personen die ambtshalve afgeschreven zijn, geen adres hebben of naar het buitenland verhuisd zijn, mogen die stemmen?

Neen, deze personen mogen niet stemmen en krijgen ook geen oproepingsbrief. Opgelet: iemand die pas na het opstellen van de kiezerslijsten naar het buitenland verhuisd is, kreeg wel nog een oproepingsbrief en moet deze bezorgen aan de gemeente.

Jouw uitgebrachte stem staat in kleine letters op het stembiljet gedrukt. Daarnaast is er ook in elk stembureau één handscanner aanwezig. Daarmee kan je de QR-code die op het afgedrukte stembiljet scannen ter controle, vooraleer je je stembiljet in de urne steekt.

Art 143 van het kieswetboek bepaalt dat een kiezer die wegens een handicap niet in staat is om zich alleen naar het stemhokje te begeven of om zelf zijn/haar stem uit te brengen, kan zich met de toestemming van de voorzitter door iemand laten begeleiden of bijstaan.
De voorzitter mag geen enkele druk uitoefenen bij de keuze van deze persoon.
Er kan één persoon van de leden van het stembureau worden aangeduid voor de begeleiding van kiezers met een handicap.

Een lijststem is een stem voor de lijst zoals ze is opgesteld. Je aanvaardt dus de volgorde van de kandidaat-titularissen en –opvolgers op de lijst.
De lijststemmen worden verdeeld over de kandidaten op de lijst. De eerste kandidaat krijgt zo de stemmen totdat hij er genoeg heeft om verkozen te zijn. Dan worden de stemmen van de tweede kandidaat aangevuld en zo verder totdat de lijststemmen op zijn. Doorgaans bevoordelen de lijststemmen de eerste(n) die op een lijst staan.
Een voorkeurstem wordt ook naamstem genoemd. Je geeft dan je stem aan één of meerdere kandidaat-titularissen en/of kandidaat-opvolgers.
Een voorkeurstem bevoordeelt de kandidaat waar je op stemt.

De gemeente zet richturen op de oproepingsbrieven om (te lange) wachttijden te vermijden. U bent niet verplicht om op deze uren te gaan stemmen, maar dit wordt ten sterkste aangeraden.

Nee, je kan enkel stemmen voor de kandidaten die worden voorgedragen in je kieskring. Dit betekent dat iemand van de Limburgse kieskring niet kan stemmen op iemand die wordt voorgedragen in de kieskring van Oost-Vlaanderen.

Een kandidaat-titularis wordt ook wel een effectieve kandidaat genoemd en is een kandidaat die rechtstreeks verkozen kan worden. Een kandidaat-opvolger wordt niet rechtstreeks wordt, maar zal een kandidaat-titularis die niet zal zetelen, kunnen vervangen. De kandidaat-titularissen en kandidaat-opvolgers staan in afzonderlijke delen op de stembiljetten.

Ja, dat moet. De stemming in België is immers verplicht en geheim (artikel 62, derde lid van de grondwet)

Bij stemming op papier is het niet toegelaten om de stembrieven meteen in de stembus te steken. Je moet het stemhokje binnengaan omdat niemand mag weten hoe je gestemd hebt. Als een kiezer het stemhokje weigert binnen te gaan, wordt hij/zij genoteerd als afwezige kiezer.

Bij stemmen op de computer moet de kiezer zijn chipkaart in de stemcomputer steken en zijn/haar stem uitbrengen of blanco stemmen en het stembiljet uit de computer nemen. Als de kiezer het stemhokje verlaat zonder stembiljet is het immers voor alle omstaanders zichtbaar dat hij geen stem uitbrengt en dan wordt de kiezer ook genoteerd als afwezig.

Het is niet mogelijk om volmacht te geven indien u op vakantie bent in België.
Op de pagina stemming bij volmacht vindt u alle geldige redenen om een volmacht te geven en de bewijsstukken die u nodig heeft.

Om bijzitter te zijn tijdens de verkiezingen, kunt u zich aanmelden als vrijwilliger bij uw gemeentebestuur. Wij danken u alvast voor uw interesse in de verkiezingen.

Ik ben aangeduid als voorzitter of bijzitter maar kan niet komen

Tegen een aanwijzing als voorzitter of bijzitter is geen beroep mogelijk.
Indien u verhinderd bent, moet u binnen de 48 uur de redenen van deze verhindering aan de kantonvoorzitter meedelen.
De kantonvoorzitter beslist onafhankelijk over het al dan niet aanvaarden van uw motieven.

Zelfs indien iemand reeds herhaaldelijk heeft gezeteld tijdens vorige verkiezingen, is het niet uitgesloten dat u nogmaals wordt opgeroepen. U mag deze oproeping niet negeren. Het staat u vrij om uw argumenten voor te leggen aan het kantonhoofdbureau teneinde ontheven te worden van de taak die u werd toevertrouwd.
De voorzitter van het kantonhoofdbureau zal hier soeverein over beslissen. Hij/zij kan dus beslissen om u op te roepen, hoewel u reeds herhaaldelijk heeft gezeteld, indien hij van oordeel is dat deze oproeping noodzakelijk is opdat de kiesbureaus zouden zijn samengesteld uit het door de wet vereiste aantal leden.

Het kantonbureau beslist onafhankelijk over het al dan niet aanvaarden van motieven om niet te zetelen. Wij kunnen hier dus geen uitspraak over doen.

Volgens de Belgische wetgeving worden de blanco stemmen (waarbij voor geen enkele lijst of kandidaat gestemd wordt) en de ongeldige stemmen (voor (kandidaten van) verschillende lijsten) wel geteld, maar wordt hiermee geen rekening gehouden bij de zetelverdeling tussen de partijen. Ze worden dus volledig genegeerd en geen enkele partij kan er gebruik van maken. Bij de zetelverdeling wordt dus enkel rekening gehouden met de stembiljetten waarop een geldige stem werd uitgebracht voor de verschillende lijsten.