Vlaams Parlement

(Wettekst: Wet van 16 juli 1993 inzake de verkiezing van het Vlaams Parlement en het Waals Parlement)

1. Verkiesbaarheidsvoorwaarden

Er zijn een aantal voorwaarden waaraan een kandidaat moet voldoen om zich verkiesbaar te stellen.

Om verkozen te kunnen worden voor het Vlaams Parlement moet u op de dag van de kandidaatstelling

1. Belg zijn

Op de dag van de verkiezing:

2. De volle leeftijd van 18 jaar bereikt hebben

   Niet uitgesloten of geschorst zijn van het kiesrecht

3. U bent niet verkiesbaar als:
   • U krachtens artikel 492/1 van het Burgerlijk Wetboek uitdrukkelijk onbekwaam werden verklaard om uw politieke rechten uit te oefenen
   • U door een veroordeling voor een bepaalde duur uw kiesrecht niet mag uitoefenen.

Bovendien moet u zes maanden voor de verkiezingen:

4. uw woonplaats hebben in een gemeente binnen het Vlaamse Gewest. Het bewijs van uw woonplaats is uw inschrijving in het bevolkingsregister van uw gemeente.
   Een inwoner van Leuven mag zich voor de verkiezing van het Vlaams Parlement bijvoorbeeld kandidaat stellen in West-Vlaanderen.

2. Aantal kandidaten nodig voor een kandidatenlijst

Een kandidaat-titularis, ook wel effectief kandidaat genoemd, is een kandidaat die bij de verkiezingen rechtstreeks verkozen kan worden.

Een kandidaat-opvolger is een kandidaat die niet rechtstreeks verkozen kan worden. Hij kan wel een verkozen kandidaat-titularis, die niet daadwerkelijk kan zetelen, vervangen.

Niemand mag tegelijk kandidaat-titularis en kandidaat-opvolger zijn.

Elke lijst moet bovendien een minimum en maximum aantal kandidaat-titularissen en kandidaat-opvolgers tellen.

Minimum aantal kandidaten:

Elke lijst moet minstens 1 kandidaat-titularis en 4 kandidaat-opvolgers tellen.

Maximum aantal kandidaten:

Het maximum aantal kandidaten per kieskring¹ is:

Zodra uw lijst meer dan 4 kandidaat-titularissen telt, is het aantal opvolgers gelijk aan het aantal titularissen (met een maximum van 16). Voor meer informatie kunt u kijken in de tabel die toegevoegd werd als bijlage 1.

3. Meervoudige kandidaturen

U kan zich enkel kandidaat stellen voor ofwel het Europees Parlement, ofwel de Kamer van volksvertegenwoordigers,, ofwel één van de Gewest-of Gemeenschapsparlementen.

Kandidaten voor het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap vormen hierop een uitzondering en mogen hun kandidaatstelling niet combineren met die voor de Kamer van volksvertegenwoordigers, maar wel met een kandidaatstelling voor een ander Gewest- of Gemeenschapsparlement of voor het Europees Parlement (wet 6/7/1990).

4. Gelijke vertegenwoordiging van mannen en vrouwen

Bij de verkiezingen mogen de eerste twee kandidaten (titularissen en opvolgers) van elke lijst niet van hetzelfde geslacht zijn. Voor de andere plaatsen is er geen precieze en verplichte volgorde man-vrouw (het “ritssysteem” tussen man-vrouw is niet verplicht), doch de verhouding 50/50 voor de titularissen enerzijds en de opvolgers anderzijds moet steeds worden gerespecteerd.

5. Indiening kandidatenlijsten

Een kandidatenlijst kan online worden ingediend via de toepassing MARTINE.

De toepassing gidst je door de wettelijke vereisten.

Indien een kandidatenlijst niet online wordt ingediend, kan u voorbeeldformulier opvragen via het contactformulier of per post². Wij zullen u deze modelformulieren per post bezorgen.

Eens de voordrachtsakte aan de voorzitter van het kieskringhoofdbureau overhandigd is, kan de kandidaat zijn kandidaatstelling niet meer op geldige wijze intrekken, tenzij met de instemming van de ondertekenaars van de akte en van al zijn medekandidaten.

Een voordracht moet steeds de volgende gegevens bevatten:

1. De vereiste gegeven van de kandidaten:

   • de naam

     De identiteit van een kandidaat die gehuwd of weduw(e) is, mag voorafgegaan worden door de naam van haar (zijn) echtgenoot of overleden echtgenoot.

   • de voornamen

     De kandidaten kunnen een andere voornaam kiezen dan hun eerste voornaam, indien die andere voornaam, hun gebruikelijke voornaam is. Deze gebruikelijke voornaam kan dan op het stembiljet worden geplaatst.

     Volgende regels dienen hierbij te worden nagekomen:

     • er mag slechts één voornaam worden vermeld, een samengestelde voornaam moet beschouwd worden als één enkele voornaam;
     • de gekozen voornaam moet in principe vermeld zijn bij de opsomming van de voornamen in de geboorteakte;
     • Het hoofdbureau kan toestaan dat een kandidaat op het stembiljet wordt vermeld met een voornaam die niet voorkomt bij de opsomming van zijn voornamen zoals zij vermeld worden in zijn geboorteakte. In dit geval moet een akte van bekendheid worden voorgelegd. Deze akte kan worden opgesteld door een vrederechter, notaris of burgemeester (modelformulier (word));
     • De afkorting van een voornaam voorkomend in de geboorteakte (bvb. Fred voor Alfred of Frederik; Jef voor Jozef enz.) is toegelaten. De kandidaat vermeldt zijn volledige voornaam op de kandidatenlijst en verzoekt schriftelijk bij zijn kandidatuur de afgekorte voornaam te zetten op het stembiljet;
     • Het is vanzelfsprekend in de eerste plaats de zaak van de kandidaten zelf en van degenen die ze voordragen, in de voordrachtakte de naam aan te duiden, waaronder zij willen vermeld op het stembiljet.

   • de geboortedatum
   • het geslacht
   • de hoofdverblijfplaats
   • het rijksregisternummer

2. De voordrachtsorde van de kandidaten

   De voordrachtsorde van de kandidaten wordt bepaald hetzij door de schikking zelf van de namen in de akte, hetzij door een naast elke naam geplaatst rangnummer.

3. Het letterwoord dat boven de kandidatenlijst moet komen op het stembiljet

   Het letterwoord bestaat uit maximum 18 karakters. De specificaties van de karakters die kunnen worden gebruikt werden opgenomen in een Koninklijk Besluit. 

4. Ondertekening door elke kandidaat

   Elke kandidaat moet de voordracht van de kandidatenlijst ondertekenen. Met deze handtekening verklaren de kandidaten zich akkoord om zich kandidaat te stellen op een welbepaalde lijst en met de samenstelling van deze lijst.

5. Het mailadres en telefoonnummer van de kandidaat

   Deze gegevens zijn optioneel.

   Het mailadres en telefoonnummer zullen worden gebruikt om te worden doorgestuurd de griffie van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, die deze gegevens nodig zal hebben om de verkozen verklaarde kandidaten na de verkiezingen te kunnen contacteren.

6. Bewilliging

Een voordracht moet steeds bewilligd worden. De bewilliging is onderworpen aan volgende vereisten:

1. Ondertekening door parlementsleden of kiezers

   De voordracht van de kandidaten moet ofwel ondertekend worden door parlementsleden (geval 1), ofwel door kiezers uit de kieskring (geval 2).

   In het eerste geval moet de voordracht getekend worden door tenminste twee aftredende leden van het Vlaams Parlement. Hiermee worden personen bedoeld die de afgelopen legislatuur in het Vlaams Parlement gezeteld hebben.

   In het tweede geval is het aantal in te zamelen handtekeningen afhankelijk van het aantal inwoners van de kieskring waar u zal opkomen:

   Kieskring	Bevolkingsaantal op 28 mei 2022	Aantal handtekeningen
   Limburg	890.232	400
   Vlaams-Brabant	1.179.384	500
   West-Vlaanderen	1.213.374	500
   Oost-Vlaanderen	1.551.112	500
   Antwerpen	1.895.773	500

   Ook de kandidaten op de lijst mogen de voordrachtakte tekenen. Deze handtekeningen tellen mee voor het aantal in te zamelen handtekeningen.

   Deze handtekeningen van kiezers moeten ter controle voorgelegd worden aan de gemeentebesturen.

2. De gegevens van de personen die de voordracht zullen indienen

   Er zullen drie kandidaten moeten worden aangewezen die de voordracht kunnen indienen.
   Hun namen zullen in de bewilliging moeten worden opgenomen.

3. Verkiezingsuitgaven

   De kandidaten (titularissen en opvolgers) moeten zich ertoe verbinden, de wetsbepalingen inzake beperking en controle van de verkiezingsuitgaven in acht te nemen en deze bij de voorzitter van het kieskringhoofdbureau binnen 45 dagen na de verkiezing aan te geven. Zij verbinden er zich bovendien toe de herkomst van de geldmiddelen aan te geven en daarbij de identiteit van de natuurlijke personen die giften van 125 euro en meer hebben gedaan, te registreren, alsook de gegevens van de ondernemingen, feitelijke verenigingen en rechtspersonen die giften van 125 euro en meer hebben gedaan.

4. Getuigen

   De kandidaten kunnen getuigen en plaatsvervangende getuigen aanwijzen om de vergaderingen van het kantonhoofdbureau bij te wonen.

5. Gemeenschappelijk volgnummer

   Kandidaten kunnen bij hun kandidaatstelling vragen dat aan hun lijst hetzelfde volgnummer en letterwoord wordt toegekend als

   • het nationale nummer;
   • het nummer dat hen werd toegekend bij de lokale loting door de voorzitter van het hoofdbureau van het Nederlandse, Franse of Duitstalige kiescollege;
   • het nummer dat wordt toegekend tijdens de loting die de voorzitter van het kieskringhoofdbureau voor de verkiezing van de Kamer van Volksvertegenwoordigers gelegen in dezelfde provincie als de betrokken kieskring voor het Vlaams Parlement heeft gehouden.

   U kan hiervoor het formulier D14 (word) gebruiken.

7. Plaats en tijdstip van kandidaatstelling

Indien een kandidatenlijst online wordt ingediend, kan dit ten laatste op zaterdag, 13 april 2024, de zesenvijftigste dag voor de verkiezing, om 12 uur (een verplaatsing is dan niet nodig).

Indien een kandidatenlijst op papier wordt ingediend, kan dit op 12 april 2024 de achtenvijftigste dag voor de stemming tussen 14 en 16 uur en op zaterdag 13 april 2024, de zevenenvijftigste dag voor de stemming tussen 9 en 12 uur in het kieskringhoofbureau.

¹ Voor het Vlaams Parlement zijn er vijf kieskringen, die samenvallen met de provincies van het Vlaams Gewest.
² Richt uw aanvraag tot de Algemene Directie Identiteit en Burgerzaken, Dienst Verkiezingen, Park Atrium - Koloniënstraat 11, 1000 Brussel.

Vlaams Parlement - Bijlage 1

Tabel met het aantal kandidaat-opvolgers naargelang het aantal kandidaat-titularissen

Opgelet: Deze tabel reikt tot het maximale aantal toegelaten kandidaat-titularissen, namelijk 33, zoals dit van toepassing is in de kieskring Antwerpen. Als u een kandidatenlijst wenst in te dienen in een andere kieskring, mag u het maximumaantal kandidaten in die kieskring niet overschrijden (zie punt 2 hierboven).