Hoe zich kandidaat stellen?

Het is belangrijk om een verschil te maken tussen een politieke partij en een kandidatenlijst:

  • Een politieke partij is een groep van mensen met gelijkaardige politieke ideeën, die samen het overheidsbeleid willen beïnvloeden door hun kandidaten te laten verkiezen.

    Om een politieke partij op te richten, kan u een vzw (vereniging zonder winstoogmerk) of een feitelijke vereniging oprichten. Dit is echter niet noodzakelijk. U kan ook gewoon een kandidatenlijst indienen zonder eerst een vereniging op te richten.

  • Een kandidatenlijst is een papieren of elektronische lijst waarop kandidaten vermeld staan die door mensen verkozen kunnen worden door op hen te stemmen. Enkel wie op een kandidatenlijst vermeld staat, kan dus verkozen worden bij de verkiezingen.

    Om als kandidaat op een lijst te staan, dient u aan een aantal voorwaarden te voldoen. Bovendien dient de lijst te worden voorgedragen volgens een welbepaalde procedure en rekening houden met welbepaalde data en afspraken.

=> Om verkiesbaar te zijn moet u dus niet noodzakelijk een politieke partij oprichten, maar u moet wel, samen met enkele andere burgers, op een kandidatenlijst vermeld staan.

Om kandidaat te kunnen zijn bij de verkiezingen, moet u aan bepaalde voorwaarden voldoen en via een kandidatenlijst worden voorgedragen. Deze kandidatenlijst moet op tijd worden ingediend en ook weer aan een aantal regels voldoen.

De voorwaarden en regels verschillen naargelang u zich kandidaat wenst te stellen voor de verkiezingen van het Europees parlement, de Kamer van Volksvertegenwoordigers, het Vlaams Parlement, het Waals Parlement, het Brussels Hoofdstedelijk Parlement of het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap. De verkiezingen voor de gemeenteraden en de provincieraden worden georganiseerd door de gewestelijke overheden en komen in deze handleiding dus niet aan bod. Voor meer informatie over deze verkiezingen, kunt u kijken op de website van de regionale overheden:

De Europese verkiezingen, de verkiezing van de Kamer van Volksvertegenwoordigers en de verkiezingen van de Gewest- of Gemeenschapsparlementen hebben elk hun eigen wetgeving. De regels voor de kandidaatstelling zijn hier terug te vinden:

Een algemeen geldende regel is dat niemand zich kandidaat mag stellen voor verschillende verkiezingen die op dezelfde dag plaatsvinden.

=> Iemand kan zich enkel kandidaat stellen voor ofwel het Europees Parlement, ofwel de Kamer van volksvertegenwoordigers, ofwel één van de Gewest-of Gemeenschapsparlementen.

=> Kandidaten voor het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap vormen hierop een uitzondering en mogen hun kandidaatstelling niet combineren met die voor de Kamer van volksvertegenwoordigers, maar wel met een kandidaatstelling voor een ander Gewest- of Gemeenschapsparlement of voor het Europees Parlement (wet 6/7/1990).

Je zal je kandidatuur online kunnen indienen. Dit biedt volgende voordelen:

  • De lijstindiener moet zich niet verplaatsen naar het kieskringhoofdbureau voor de indiening van de kandidatenlijst;
  • De verschillende kandidaten kunnen hun kandidaatstelling online tekenen, waardoor zij zich evenmin moeten verplaatsen;
  • Er komt minder papierwerk aan te pas;
  • Je zal gebruik kunnen maken van een duidelijke handleiding, met een video met stap voor stap begeleiding;
  • Er zal een telefonische helpdesk ter beschikking zijn in geval van technische vragen;
  • In de tool zijn automatische controles ingebouwd, ter controle van een aantal wettelijke vereisten;
  • Voor de inzameling van digitale handtekeningen ter ondersteuning van je lijst krijg je een specifieke url die je kan delen met je netwerk om hen te vragen om jouw lijst digitaal te ondersteunen. Je kan deze link gebruiken om je lijst bekend te maken op sociale media e.d.;
  • Je hebt de mogelijkheid tot opvolging van het aantal handtekening die je al hebt verzameld;
  • Je kan de bevestiging van de indiening van je lijst vanop afstand opvolgen;
  • Je hoeft niet te wachten tot de wettelijke dag van indiening van kandidaturen om je lijst in te dienen, eens je lijst volledig voorbereid is kan je overgaan tot ondertekening en officiële indiening.